Στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι μεγάλες δημόσιες επιχειρήσεις αλλά και τον ρόλο και συνδρομή τους στην εθνική οικονομία, αναφέρθηκε η Διευθύνουσα Σύμβουλος της ΕΕΣΥΠ, κυρία Ράνια Αικατερινάρη, μιλώντας για τους στόχους της Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας από το βήμα του συνεδρίου του Economist 23rd Roundtable with the Government of Greece, την Τρίτη 16 Ιουλίου 2019.
Αναφέρθηκε ειδικότερα στις ελάχιστες απαιτούμενες επενδύσεις που είναι προτεραιότητα για τον εκσυχρονισμό των δημοσίων επιχειρήσεων, και που συνδέονται με τέσσερις βασικούς πυλώνες: α) κανόνες καλής εταιρικής διακυβέρνησης, διαδικασιών και συστημάτων εσωτερικού ελέγχου και κανονιστικής συμμόρφωσης, β) συνεχής επιμόρφωση και εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού, ειδικά σε τομείς που δεν υπάρχουν οι απαιτούμενες δεξιοτητες, γ) ψηφιακός μετασχηματισμός που σε αρκετές περιπτώσεις ξεκινά από αρχικά στάδια καθώς έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος και δ) βιώσιμες επενδύσεις και αειφορία, με έμφαση στην ενεργειακή εξοικονόμιση και την ευαισθητοποίηση των πολιτών σε θέματα κλιματικής αλλαγής.
Υπογράμμισε την ανάγκη οι δημόσιες επιχειρήσεις να συνεχίσουν να υλοποιούν επενδύσεις, τόσο στα μεγάλα έργα υποδομών και δικτύων χρησιμοποιώντας όλες τις εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης όσο και στα μικρότερα έργα, ειδικά για τεχνολογικές και περιβαλλοντικές επενδύσεις, για τα οποία υπάρχουν διαθέσιμα κοινοτικά κονδύλια και δεν πρέπει να χαθεί ούτε ένα ευρώ.
H Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας τέθηκε σε λειτουργία το 2017 με σκοπό να συγκεντρώσει κάτω από μία ενιαία δομή συμμετοχές σε μεγάλες δημόσιες ελληνικές επιχειρήσεις, καθώς και σημαντικά περιουσιακά στοιχεία του Ελληνικού Δημοσίου, ακολουθώντας το παράδειγμα αντίστοιχων οργανισμών στην Ευρώπη που έχουν ως στόχο τη διασφάλιση της καλύτερης λειτουργίας και αποδοτικότητας των δημοσίων επιχειρήσεων. Άλλωστε οι δημόσιες επιχειρήσεις, οι οποίες λόγω μεγέθους, γεωγραφικής παρουσίας αλλά και αρμοδιοτήτων παρόχου υπηρεσιών κοινής ωφέλειας ή άλλων δημόσιων υπηρεσιών, διαδραματίζουν παγκοσμίως σημαντικό ρόλο, δεδομένου ότι επηρεάζουν σημαντικούς τομείς της οικονομίας (π.χ. ενέργεια, ύδρευση και αποχέτευση, μεταφορές, ταχυδρομικές υπηρεσίες, υποδομές κ.λπ.) αλλά και σημαντικά μεγέθη της (π.χ. ιδιωτική κατανάλωση, επενδύσεις, απασχόληση, ανταγωνιστικότητα κ.λπ.).
Όπως τόνισε η κυρία Αικατερινάρη, στην Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας, αναγνωρίζουμε το σημαντικό αποτύπωμα που έχουν οι δημόσιες επιχειρήσεις στην οικονομία, και στοχεύουμε, μέσω του καθορισμού στρατηγικών και επιχειρησιακών προτεραιοτήτων αλλά και δεικτών απόδοσης (KPIs), στη βελτίωση της λειτουργίας τους, στην υλοποίηση επενδύσεων και στη βιώσιμη ανάπτυξή τους. Ωστόσο, αυτό προϋποθέτει εστίαση σε τέσσερις κύριους στρατηγικούς πυλώνες (Διακυβέρνηση, Ανθρώπινο Δυναμικό, Τεχνολογία και Βιώσιμη Ανάπτυξη), πέραν των αναγκαίων μεγάλων επενδύσεων σε δίκτυα και υποδομές που διαθέτουν. Ειδικότερα:
Εισαγωγή και εφαρμογή καλών πρακτικών εταιρικής διακυβέρνησης, οι οποίες μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν την κατάλληλη στελέχωση των Διοικητικών τους Συμβουλίων, την καλή λειτουργία των Επιτροπών Ελέγχου και των συστήματος εσωτερικού ελέγχου, με εξωτερικούς ελέγχους υψηλής ποιότητας και υψηλών προδιαγραφών χρηματοοικονομικές αναφορές και εκθέσεις. Η ΕΕΣΥΠ έχει ήδη διαμορφώσει και ενεργοποιήσει τέτοιες διαδικασίες, καθώς και ένα πλαίσιο παρακολούθησης της απόδοσης με συγκεκριμένους στόχους τριετίας και Κύριους Δείκτες Απόδοσης (KPIs).
Επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό και σε δυνατές ομάδες. Ο συγκεκριμένος στόχος αποτελεί πρόκληση εάν ληφθεί υπ’ όψιν η γήρανση του ανθρώπινου δυναμικού στις δημόσιες επιχειρήσεις, ενώ παράλληλα απαιτούνται νέες δεξιότητες. Η κατάρτιση των εργαζομένων, με στοχευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα, καθώς και συστήματα αξιολόγησης και επιβράβευσης είναι απαραίτητο να θεσπισθούν. Η αξιοκρατία, η αναγνώριση και αξιοποίηση των ιδιαίτερων δεξιοτήτων και χαρακτηριστικών κάθε εργαζόμενου, η προώθηση της ισότητας των ευκαιριών και η ισότητα των φύλων όσον αφορά στην επαγγελματική πρόοδο είναι επίσης καίριας σημασίας, καθώς συχνά χάνεται πολύτιμο ταλέντο ή δεν αξιοποιείται. Είναι επίσης σημαντικό οι εργαζόμενοι να έχουν την ευκαιρία να αναλαμβάνουν διαφορετικά καθήκοντα και να αποκτούν εμπειρίες σε περισσότερους ρόλους κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής τους πορείας σε έναν οργανισμό.
Επένδυση στην τεχνολογία και την ψηφιακή σύγκλιση. Ήδη από την αρχή της λειτουργίας μας το 2017, στην ΕΕΣΥΠ παρατηρήσαμε, ότι η ελληνική οικονομία και οι μεγάλες δημόσιες επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν πολλαπλές προκλήσεις όσον αφορά στην τεχνολογία και καινοτομία και γι’ αυτό έχουμε στοχευμένες δράσεις. Σε συνεργασία με τις εταιρείες, διαμορφώνουμε σταδιακά μια ψηφιακή στρατηγική, προσαρμοσμένη στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε κλάδου. Ενδεικτικά, αναφέρονται μερικά από αυτά: επέκταση των συστημάτων τηλεματικής στις μεταφορές και εφαρμογές για έκδοση εισιτηρίων και ενημέρωση δρομολογίων, ηλεκτρονικές υπηρεσίες όπως ο ηλεκτρονικός λογαριασμός (e-bill) και οι ηλεκτρονικές πληρωμές (e-payments), ενοποίηση συστημάτων GIS, συστήματα διαχείρισης πελατών (CRM), ηλεκτρονικές εφαρμογές για κινητά τηλέφωνα και πλατφόρμες e-marketing, e-auction, e-procurement, εργαλεία επιχειρησιακής ευφυίας (BI) και διαχείρισης δεδομένων για την παρακολούθηση της εφοδιαστικής αλυσίδας αλλά και για τη λήψη στρατηγικών αποφάσεων ή για την κατάρτιση και παρακολούθηση αξιόπιστων προυπολογισμών, συστήματα προληπτικής συντήρησης δικτύων, smart mail boxes, πλατφόρμες e-learning, κ.ά.
Βιώσιμη ανάπτυξη – αειφορία, εστιάζοντας στη βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος μέσω της αξιοποίησης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της ενεργειακής αναβάθμισης σε κτίρια και υποδομές, της ανάπτυξης ενεργειακών υπηρεσιών, της μείωσης των απωλειών νερού, του αυτοματισμού και αναβάθμισης των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης, της ανακαίνισης τροχαίου υλικού, της ανανέωσης του στόλου οχημάτων στα μέσα μαζικής μεταφοράς, των ολοκληρωμένων συστημάτων διαχείρισης καυσίμων κλπ., καθώς επίσης και σε επενδύσεις για εκστρατείες ευαισθητοποίησης των πολιτών για την ενέργεια και το νερό, την ανακύκλωση και την κλιματική αλλαγή. Ορισμένες από αυτές τις δράσεις θα μπορούσαν να υλοποιηθούν από κοινού από τις δημόσιες επιχειρήσεις, αξιοποιώντας συνέργειες και κοινές πλατφόρμες.
Πολλές από τις θυγατρικές της ΕΕΣΥΠ, ως μεγάλες επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, υλοποίησαν και συνεχίζουν να υλοποιούν μεγάλα επενδυτικά προγράμματα για τον εκσυγχρονισμό και την επέκταση των υποδομών και δικτύων τους με σημαντικά οφέλη για την εθνική οικονομία, αποτελώντας απο τους μεγαλύτερους επενδυτικούς φορείς της χώρας που δεν χρηματοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Στην πραγματικότητα πρόκειται για ιδιωτικές επενδύσεις.
Στόχος είναι αυτές οι επενδύσεις να συνεχιστούν ώστε οι δημόσιες επιχειρήσεις να μπορούν να προσφέρουν καλύτερες, εξυπνότερες (smart) και περιβαλλοντικά πιο φιλικές υπηρεσίες και προϊόντα στους Έλληνες πολίτες, βοηθώντας παράλληλα στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της οικονομικής ανάπτυξης και απασχόλησης (άμεσης και περισσότερο έμμεσης μέσω των επενδύσεων) σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.
Τέλος, η κυρία Αικατερινάρη αναφέρθηκε στη συνδρομή της ΕΕΣΥΠ στην προσπάθεια ωρίμανσης, χρηματοδότησης και υλοποίησης συγκεκριμένων επενδύσεων στις δημόσιες επιχειρήσεις, ανοίγοντας δίαυλους επικοινωνίας με τις μεγάλες ελληνικές τράπεζες αλλά και με τους διεθνείς χρηματοδοτικούς οργανισμούς, όπως η EIB και η EBRD με σκοπό τη διερεύνηση όλων των εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης με ανταγωνιστικό κόστος. Σήμερα είναι επιτακτική ανάγκη να μπορούν οι εταιρείες να σχεδιάζουν σωστά και να προχωρούν γρήγορα στην ωρίμανση των επενδύσεών τους, με ανάλυση κόστους /οφέλους για κάθε έργο, ενώ συγχρόνως πρέπει να κατανοήσουν ότι για κάθε διαφορετική πηγή χρηματοδότησης, υπάρχουν διαφορετικά προαπαιτούμενα και κριτήρια επιλεξιμότητας. Παράλληλα πρέπει να διασφαλισθεί ότι δεν θα χαθούν κονδύλια για έργα που έχουν εγκεκριμένη ευρωπαϊκή χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ 2014-2020 (αξιολογώντας και αυτά που μπορούν να ενταχθούν στην επόμενη προγραμματική περίοδο 2021-2027), τονίζοντας ότι δεν πρέπει να χαθεί ούτε ένα ευρώ για επενδύσεις.