Ηγετικός ρόλος της Τράπεζας Πειραιώς με ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για τη βιώσιμη ανάπτυξη της Οικονομίας

 

Οι Αρχές Υπεύθυνης Τραπεζικής διαμορφώνουν ένα νέο περιβάλλον για τον τραπεζικό τομέα

 Οι Αρχές Υπεύθυνης Τραπεζικής (Principles for Responsible Banking) παρουσιάστηκαν σήμερα, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, σε εκδήλωση που διοργάνωσε η Τράπεζα Πειραιώς, με κεντρικό ομιλητή τον Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γιάννη Στουρνάρα.

Η Τράπεζα Πειραιώς, η μόνη ελληνική τράπεζα, είναι μια εκ των  28 τραπεζών και συμμετείχε από την πρώτη στιγμή, ενεργά στην παγκόσμια αυτή προσπάθεια.

Οι αρχές, που έχουν τεθεί σε δημόσια διαβούλευση, διαμορφώθηκαν μέσα στο 2018 από 28 τράπεζες από όλο τον κόσμο, οι οποίες αντιπροσωπεύουν πάνω από 17 τρισ. δολάρια σε στοιχεία ενεργητικού και είναι μέλη του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (United Nations Environment Programme Finance Initiative – UNEP FI).

Οι Αρχές Υπεύθυνης Τραπεζικής θα διέπουν στο μέλλον τις  δραστηριότητες και τη λειτουργία των τραπεζών σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι Αρχές καθορίζουν το ρόλο των τραπεζών στη σύγχρονη κοινωνία, ευθυγραμμίζοντας τη στρατηγική τους με τους παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης και τη Συμφωνία του Παρισιού για την Κλιματική Αλλαγή, όπως εκφράζονται από τα Ηνωμένα Έθνη.

Στο πλαίσιο της ομιλίας του, ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γιάννης Στουρνάρας, τόνισε πως η κεντρική τράπεζα στηρίζει ολόθερμα τις Αρχές της Υπεύθυνης Τραπεζικής και μέσα από το ρόλο της  προτρέπει όλες τις τράπεζες να τις υιοθετήσουν και να θέσουν φιλόδοξους στόχους. Πρόσθεσε δε ότι η Τράπεζα της Ελλάδος είναι από τις πρώτες κεντρικές τράπεζες, που ασχολήθηκαν ενεργά με το θέμα της κλιματικής αλλαγής, συστήνοντας την ΕΜΕΚΑ το 2009.  Στην ίδια κατεύθυνση, η ίδια η Τράπεζα της Ελλάδος, επιλέγει και επενδύει σε ένα σημαντικό στόχο της παγκόσμιας κοινότητας, τον Στόχο 13 για τη βιώσιμη ανάπτυξη των Ηνωμένων Εθνών, δηλαδή στη δράση για το κλίμα, τη στιγμή που η περιβαλλοντική πρόκληση είναι σημαντικότερη από ποτέ.  Όπως είπε ο Διοικητής: «Ο επαναπροσδιορισμός της έννοιας της οικονομικής ανάπτυξης σε ένα πλαίσιο βιωσιμότητας είναι κρίσιμος για την πορεία μας στο μέλλον. Είναι ενδεικτικό πως, και για τη φετινή χρονιά, τους πρώτους επτά μήνες εξαντλήσαμε όλους τους φυσικούς πόρους που μπορούν να ανανεώνουν τα οικοσυστήματα σε χρονικό διάστημα ενός έτους». Σύμφωνα με τον κ. Στουρνάρα: «Ο ρόλος του χρηματοοικονομικού τομέα μπορεί να είναι καταλυτικός σε αυτά τα ζητήματα, ιδιαίτερα στην προαγωγή της οικονομικής ανάπτυξης σε ισορροπία με την προστασία του περιβάλλοντος και την κοινωνική ευημερία. Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα μπορούν να συνεισφέρουν μέσα από τις δικές τους δραστηριότητες και επενδύσεις αλλά και μέσα από τη σχέση τους με άλλους οικονομικούς κλάδους και καταναλωτές. Ειδικότερα, ο τραπεζικός τομέας μπορεί και πρέπει να ηγηθεί της προσπάθειας για ένα βιώσιμο μέλλον μέσα από την κατεύθυνση κεφαλαίων σε δράσεις που αποφέρουν θετικά αποτελέσματα για την κοινωνία και την καθοδήγηση των πελατών του στην ορθή διαχείριση των κοινωνικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων. Σε αυτό το πλαίσιο, τέθηκαν σε εξάμηνη διαβούλευση από το UNEP FI οι Αρχές Υπεύθυνης Τραπεζικής, οι οποίες διαμορφώθηκαν από 28 τράπεζες διεθνώς, μεταξύ των οποίων και η Τράπεζα Πειραιώς. Σκοπός είναι οι Αρχές αυτές να καθορίσουν τον ρόλο και τις ευθύνες του τραπεζικού τομέα στη διαμόρφωση ενός βιώσιμου μέλλοντος».

Ο πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς κ. Γιώργος Χαντζηνικολάου δήλωσε: «Οι Αρχές αποτυπώνουν την ευθύνη που αναλαμβάνει ο χρηματοπιστωτικός τομέας να ηγηθεί της προσπάθειας για μια βιώσιμη οικονομία σε παγκόσμιο επίπεδο. Στην Τράπεζα Πειραιώς αντιλαμβανόμαστε ως ανταγωνιστικό πλεονέκτημα την υιοθέτηση των Αρχών Υπεύθυνης Τραπεζικής και δηλώνουμε ότι μαζί με άλλες Τράπεζες από όλο τον κόσμο, με τους πελάτες μας, τους μετόχους μας,  τους επενδυτές και τους κοινωνικούς εταίρους, θα εργαστούμε για μια βιώσιμη οικονομία, για ένα καλύτερο αύριο, για εμάς και τις μελλοντικές γενιές».

Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Τράπεζας Πειραιώς κ. Χρήστος Μεγάλου επισήμανε: «Η συμμετοχή της Τράπεζας Πειραιώς στη διαδικασία για τη διαμόρφωση των Αρχών Υπεύθυνης Τραπεζικής στο πλαίσιο του UNEP FI ήταν για μας μια αυτονόητη επιλογή γιατί οι μεγάλοι στόχοι της βιώσιμης ανάπτυξης, της κοινωνικής προσφοράς και της υπεύθυνης τραπεζικής συμπεριφοράς είναι θεμελιώδη στοιχεία της στρατηγικής μας, και συνάδουν τόσο με το επιχειρηματικό  μοντέλο μας όσο και με τις νέες μας Αξίες της Υπευθυνότητας, της Αξιοκρατίας και της Διαφάνειας. Στην Τράπεζα Πειραιώς, υποστηρίζουμε έμπρακτα και ολοκληρωμένα  επιχειρηματικούς τομείς όπως οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, η  Εξοικονόμηση Ενέργειας και η Ευφυής Γεωργία και ενθαρρύνουμε επιχειρηματικές δραστηριότητες με αντίστοιχο προσανατολισμό, διαδραματίζοντας ηγετικό ρόλο στη βιώσιμη ανάπτυξη της Ελληνικής Οικονομίας. Διαθέτοντας την απαραίτητη τεχνογνωσία, η Τράπεζα Πειραιώς παρέχει ολοκληρωμένη υποστήριξη στις ελληνικές επιχειρήσεις για επενδύσεις σε καθαρές τεχνολογίες, μέσω εξειδικευμένων εργαλείων χρηματοδότησης με ευνοϊκούς όρους και σύγχρονων συμβουλευτικών υπηρεσιών. Στόχος μας είναι η προσαρμογή των επιχειρήσεων στο νέο μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης, η ενίσχυσή της ανταγωνιστικότητάς τους στη διεθνή αγορά και η συμμετοχή μας στην επίτευξη των Στόχων για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη που διαμόρφωσαν τα Ηνωμένα Έθνη».

Για τις Αρχές Υπεύθυνης Τραπεζικής και τις προκλήσεις της προσαρμογής, που καλείται να αντιμετωπίσει ο τραπεζικός τομέας διεθνώς, μίλησε σε ζωντανή σύνδεση από τη Γενεύη και την έδρα του UNEP FI, η κα Simone Dettling, επικεφαλής της ομάδας Τραπεζών του UNEP FI  και συντονίστρια των 28 τραπεζών που συνδιαμόρφωσαν τις Αρχές.

Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν εκπρόσωποι της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, της Ακαδημαϊκής κοινότητας, εκπρόσωποι τραπεζών, ερευνητικών οργανισμών, δικτύων βιώσιμης ανάπτυξης παραγωγικών φορέων, διεθνών ελεγκτικών οίκων.

Ο Γ.ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ

Αποτέλεσμα εικόνας για εκδήλωση της Τρ. Πειραιώς, σχετικά με τις Αρχές Υπεύθυνης Τραπεζικής

 Κύριε Διοικητά, αγαπητοί προσκεκλημένοι, σας καλωσορίζω στη σημερινή μας εκδήλωση. Σας ευχαριστώ πολύ που ανταποκριθήκατε στην πρόσκλησή μας και  εύχομαι σε όλους σας καλή χρονιά με υγεία.

Θα ήθελα ιδιαίτερα να ευχαριστήσω τον Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γιάννη Στουρνάρα για την παρουσία του, που δίνει μεγαλύτερη αξία στην εκδήλωση.

Μια εκδήλωση, η οποία φιλοδοξεί να σηματοδοτήσει την έναρξη της διαδικασίας δέσμευσης και προσαρμογής του τραπεζικού συστήματος και της ελληνικής οικονομίας στους παγκόσμιους στόχους για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και την Κλιματική Αλλαγή.

Οι Τράπεζες, όπως είδαμε και στο video, έχουμε σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει σήμερα ο πλανήτης.

Με τα προϊόντα, τις υπηρεσίες και τις σχέσεις μας με τον επιχειρηματικό κόσμο και την κοινωνία, μπορούμε να στηρίξουμε και να επιταχύνουμε τις βασικές αλλαγές που πρέπει να κάνουμε στην οικονομία και στον τρόπο ζωής μας για να πετύχουμε ευημερία για όλους.

Διότι μόνο σε μια παγκόσμια κοινότητα, η οποία χρησιμοποιεί τους φυσικούς της πόρους με βιώσιμο τρόπο, μπορούν να ευημερήσουν οι πολίτες, οι πελάτες των τραπεζών και κατά συνέπεια οι ίδιες οι τράπεζες.

Σε αυτό το πλαίσιο πραγματοποιείται η σημερινή μας εκδήλωση. Για να παρουσιάσουμε και επίσημα στην Ελλάδα τις παγκόσμιες Αρχές Υπεύθυνης Τραπεζικής.

Ο ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΕΓΑΛΟΥ

Αποτέλεσμα εικόνας για εκδήλωση της Τρ. Πειραιώς, σχετικά με τις Αρχές Υπεύθυνης Τραπεζικής

“Θα ήθελα ιδιαίτερα να ευχαριστήσω τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γιάννη Στουρνάρα για την παρουσία του. Εξάλλου είναι γνωστό το ενδιαφέρον της Κεντρικής Τράπεζας και του ίδιου προσωπικά για τα θέματα της αειφόρου ανάπτυξης και των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, με τα οποία ασχολείται ειδική επιτροπή στην οποία συμμετέχουν διακεκριμένοι επιστήμονες με επικεφαλής τον ακαδημαϊκό κ. Χρήστο Ζερεφό.

Επίσης θα ήθελα να ευχαριστήσω την εκπρόσωπο του UNEP FI Simone Dettling για την ζωντανή παρέμβασή της και τις σκέψεις που μοιράστηκε μαζί μας, αλλά και όλα τα αρμόδια στελέχη του οργανισμού με τα οποία τα στελέχη μας αλλά και εγώ προσωπικά έχουμε αναπτύξει μια στενή και δημιουργική συνεργασία.

Όπως αναφέρθηκε ήδη, οι έξι Αρχές Υπεύθυνης Τραπεζικής που ανακοινώθηκαν στο Παρίσι στις 26 Νοεμβρίου  έχουν τεθεί σε διεθνή δημόσια διαβούλευση και θα υπογραφούν από όσο το δυνατόν περισσότερες τράπεζες στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, στη Ν. Υόρκη, το προσεχές φθινόπωρο.

Όπως σημειώνεται στο προοίμιο των Αρχών του UNEP FI «εμείς οι τράπεζες, θέλουμε να αναλάβουμε ηγετικό ρόλο και να χρησιμοποιήσουμε τα προϊόντα μας, τις υπηρεσίες μας και τις σχέσεις μας  για να υποστηρίξουμε και να επιταχύνουμε τις θεμελιώδεις αλλαγές στην οικονομία κα στον τρόπο ζωής μας ώστε να μπορέσουμε να πετύχουμε μια κοινή ευημερία για τη σημερινή αλλά και για τις επόμενες γενεές».

Η Τράπεζα Πειραιώς, και συγχωρείστε μου την επανάληψη, αλλά είμαστε πολύ περήφανοι γι’ αυτό, είναι η μόνη ελληνική τράπεζα που μαζί με άλλες 27 τράπεζες από όλο τον κόσμο συμμετείχε στη διαμόρφωση των Αρχών αυτών αγκαλιάζοντας από την αρχή τη σχετική  πρωτοβουλία του UNEP FI.

Η άμεση αυτή ανταπόκριση ήταν για μας μια αυτονόητη επιλογή. Και ήταν αυτονόητη επιλογή γιατί οι μεγάλοι στόχοι της βιώσιμης ανάπτυξης, της κοινωνικής προσφοράς και της υπεύθυνης τραπεζικής συμπεριφοράς είναι θεμελιώδη στοιχεία της στρατηγικής μας, και συνάδουν τόσο με το επιχειρηματικό  μοντέλο μας όσο και με τις νέες μας Αξίες της Υπευθυνότητας, της Αξιοκρατίας και της Διαφάνειας.

Κυρίες και κύριοι,

Οι έξι Αρχές Υπεύθυνης Τραπεζικής, που σύντομα θα αποτελούν μια παγκόσμια κοινή επένδυση για το μέλλον, δημιουργούν πλέον ένα νέο πλαίσιο λειτουργίας για τις τράπεζες φέροντας σημαντικές προσαρμογές και αλλαγές τόσο σε επίπεδο στρατηγικής όσο και σε επίπεδο επιχειρηματικών επιλογών.

Ο ρόλος του χρηματοπιστωτικού τομέα στη διαμόρφωση του αύριο είναι κομβικός. Οπως είδαμε στο video, επειδή τα δύο τρίτα της παγκόσμιας χρηματοδότησης προέρχονται από τις τράπεζες, οι τράπεζες καλούνται να  διοχετεύσουν τη χρηματοδότηση αυτή στην αειφόρο ανάπτυξη. Δηλαδή, στην επίτευξη των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης της Συμφωνίας του Παρισιού για την Κλιματική Αλλαγή.

Άλλωστε, η έγκαιρη αντιμετώπιση των μεγάλων παγκόσμιων περιβαλλοντικών  και κοινωνικών προκλήσεων είναι μονόδρομος για να  μπορέσουν οι ανθρώπινες κοινωνίες και η παγκόσμια οικονομία να αναπτυχθούν και να ευημερήσουν μακροχρόνια.

Εμείς, στην Τράπεζα Πειραιώς, ήδη έχουμε ενσωματώσει στην στρατηγική μας αντίστοιχους στόχους και αρχές πιστεύοντας ακράδαντα  ότι η βιώσιμη οικονομία μπορεί να αναπτυχθεί μόνο όταν συνυπάρχουν οικονομία που αναπτύσσεται με όρους αειφορίας, ισχυρός κοινωνικός ιστός και υγιές περιβάλλον.

Έτσι, υποστηρίζουμε έμπρακτα και ολοκληρωμένα  επιχειρηματικούς τομείς όπως οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, η  Εξοικονόμηση Ενέργειας, η Ευφυής Γεωργία και άλλα και ενθαρρύνουμε επιχειρηματικές δραστηριότητες με αντίστοιχο προσανατολισμό, διαδραματίζοντας ηγετικό ρόλο στη βιώσιμη ανάπτυξη της Ελληνικής Οικονομίας.

Διαθέτοντας την απαραίτητη τεχνογνωσία, η Τράπεζα Πειραιώς παρέχει ολοκληρωμένη υποστήριξη στις ελληνικές επιχειρήσεις για επενδύσεις σε καθαρές τεχνολογίες, μέσω εξειδικευμένων εργαλείων χρηματοδότησης με ευνοϊκούς όρους και σύγχρονες συμβουλευτικές υπηρεσίες.

Στόχος μας είναι η προσαρμογή των επιχειρήσεων στο νέο μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης, η ενίσχυσή της ανταγωνιστικότητας τους στη διεθνή αγορά και η συμμετοχή μας στην επίτευξη των Στόχων για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη που διαμόρφωσαν τα Ηνωμένα Έθνη.

Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφέρω ενδεικτικά ότι τον Δεκέμβριο του 2017, η Τράπεζα Πειραιώς προχώρησε στη σύναψη μίας νέας συμφωνίας με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, συνολικού ποσού €100 εκατ., με σκοπό τη χρηματοδότηση έργων εξοικονόμησης ενέργειας μέσω του προγράμματος Private Finance for Energy Efficiency. Το πρόγραμμα είναι πιλοτικό πρόγραμμα της ΕΕ και αποτελεί ένα καινοτόμο συνδυαστικό εργαλείο διάθεσης ρευστότητας και εγγυήσεων δανείων.Η συμφωνία αυτή είναι η μοναδική στην Ελλάδα και η μεγαλύτερη στο πλαίσιο του συγκεκριμένου χρηματοδοτικού προγράμματος σε όλη την Ευρώπη.

Επίσης, η Τράπεζα συμμετείχε, με ιδιαίτερα ποσοστά επιτυχίας, στα προγράμματα Εξοικονομώ Κατ’ Οίκον Ι & ΙΙ, υποστηρίζοντας σθεναρά τον εκσυγχρονισμό και των ελληνικών νοικοκυριών.

Πέραν αυτών, η Τράπεζα Πειραιώς παρέχει πράσινα τραπεζικά προϊόντα σε ιδιώτες και επιχειρήσεις για επενδύσεις στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, Net Metering, Εξοικονόμηση Ενέργειας κλπ. Συνολικά έχουν χρηματοδοτηθεί έργα σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας  ισχύος 1,4 GW, με όρια €1,2 δις.

Παράλληλα προστατεύοντας  τις ελληνικές επιχειρήσεις και τους μετόχους της, εφαρμόζει Σύστημα Διαχείρισης Περιβαλλοντικών και Κοινωνικών Κινδύνων στις επιχειρηματικές χρηματοδοτήσεις, επιτυγχάνοντας την ολιστική προσέγγιση και αξιολόγηση μίας επιχειρηματικής δραστηριότητας ή ενός επενδυτικού σχεδίου.

Η Τράπεζα Πειραιώς θα είναι ηγέτης στην κοινή αυτή προσπάθεια, διότι ήδη έχει μια πολύχρονη εμπειρία και αναγνωρίζει ως ανταγωνιστικό της πλεονέκτημα την προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης. Και το κάνουμε αυτό με μια σειρά από δράσεις:

  • Με την ενεργό συμμετοχή των εργαζομένων μας, καθώς ήδη έχουμε διαμορφώσει αξίες και κουλτούρα μέσα στην Τράπεζα που μας επιτρέπουν να μιλάμε με ειλικρίνεια στους πελάτες μας και να τους προσφέρουμε τις καλύτερες υπηρεσίες.
  • Με το περιβαλλοντικό μας έργο, μέσω του Green Banking, που μας επιτρέπει τη μείωση του περιβαλλοντικού μας αποτυπώματος.
  • Με τις δομές και Επιτροπές που διασφαλίζουν τη σωστή Εταιρική Διακυβέρνηση και Διαφάνεια.
  • Με τα περιβαλλοντικά και κοινωνικά κριτήρια που έχουμε εντάξει στην αξιολόγηση των δανειοδοτήσεων.
  • Με τη μεθοδολογία που έχουμε διαμορφώσει για μέτρηση και διαχείριση των επιπτώσεων από την κλιματική αλλαγή στην επιχειρηματικότητα. Η μεθοδολογία αυτή μας επιτρέπει να γνωρίζουμε την κλιματική έκθεση του επιχειρηματικού μας χαρτοφυλακίου και πως να τη διαχειριστούμε.
  • Με την ενσωμάτωση στην προσέγγισή μας των  Στόχων για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη των Ηνωμένων Εθνών, έχοντας επιλέξει να επικεντρωθούμε σε 11 από τους 17 Στόχους, εκεί δηλαδή που μπορούμε να έχουμε τις μεγαλύτερες θετικές επιπτώσεις.
  • Με τη συμμετοχή μας σε διεθνείς οργανισμούς και πρωτοβουλίες για την αειφορία, που μας επιτρέπει να συνδιαμορφώνουμε ευρωπαϊκές και διεθνείς πολιτικές και στρατηγικές.

Κυρίες και κύροι

Είχα την ευκαιρία να παραβρεθώ μαζί με CEOs από άλλες τράπεζες από διάφορα μέρη του πλανήτη,  τον περασμένο Νοέμβριο, στο Παρίσι, και δεν σας κρύβω ότι υπήρξε προβληματισμός από τους CEOs για την εφαρμογή των Αρχών,  και πώς θα τις εντάξουν στα επιχειρηματικά τους μοντέλα.

Είναι σίγουρα μια πρόκληση, μια αλλαγή στον τρόπο σκέψης, μια πυξίδα που ανοίγει νέους δρόμους, μακρείς και δύσκολους δρόμους. Και για αυτό χρειάζεται όραμα, διαχρονική δέσμευση, τόλμη και επιμονή.

Όμως, η επίτευξη των Στόχων του ΟΗΕ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη καθώς και της Συμφωνίας του Παρισιού για την Κλιματική Αλλαγή, είναι ένα παγκόσμιο στοίχημα. Είναι η ευθύνη που έχουμε αναλάβει οι σημερινές γενεές για να παραδώσουμε στις επόμενες, δηλαδή στα παιδιά μας και στα εγγόνια μας,  ένα βιώσιμο πλανήτη, μια ευημερούσα κοινωνία.

Δεν είναι εύκολο εγχείρημα, και ούτε οι τράπεζες από μόνες τους μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες της κοινωνίας για  ευημερία σε ένα υγιή πλανήτη. Μπορούν όμως να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο και σε συνεργασία με τις κυβερνήσεις, ρυθμιστικές αρχές και τους επενδυτές να διοχετεύσουν κεφάλαια στην κατεύθυνση της αειφόρου ανάπτυξης.

Θα χρειαστεί όμως και η συνεργασία όλων των άλλων ενδιαφερόμενων μερών, επαγγελματικών συνδέσμων και επιμελητηρίων, της ακαδημαϊκής κοινότητας, των εθνικών και διεθνών οργανισμών, της κοινωνίας των πολιτών. Σε τελική ανάλυση του κάθε ένα από μας,  για να φέρουμε σε πέρας αυτήν την παγκόσμια προσπάθεια.

Πιστεύω ότι στο τέλος θα τα καταφέρουμε”

 

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΟΥΡΝΑΡΑ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΥΠΕΥΘΥΝΗΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗΣ

Είναι χαρά μου να βρίσκομαι σήμερα κοντά σας και να μοιραστώ τις σκέψεις μου για ένα βιώσιμο μέλλον, τη στιγμή που το κόστος της οικονομικής ανάπτυξης για την κοινωνία και το περιβάλλον αυξάνει όλο και περισσότερο. Είναι ενδεικτικό πως, και για τη φετινή χρονιά, τους πρώτους επτά μήνες[1] εξαντλήσαμε όλους τους φυσικούς πόρους που μπορούν να ανανεώνουν τα οικοσυστήματα σε χρονικό διάστημα ενός έτους. Επομένως, ο επαναπροσδιορισμός της έννοιας της οικονομικής ανάπτυξης σε ένα πλαίσιο βιωσιμότητας είναι κρίσιμος για την πορεία μας στο μέλλον.

Τα Ηνωμένα Έθνη εξαρτούν το βιώσιμο μέλλον από την επίτευξη 17 Στόχων έως το 2030 (United Nations Sustainable Development Goals – SDGs). Πιο συγκεκριμένα, στόχοι όπως η εξάλειψη της φτώχειας και της πείνας, η ποιοτική εκπαίδευση, η ισότητα, η αξιοπρεπής εργασία, η πρόσβαση σε καθαρό νερό και ενέργεια, η δικαιοσύνη, οι ισχυροί θεσμοί, η οικονομική ανάπτυξη και οι δράσεις για το περιβάλλον έχουν καίρια θέση στον οδικό χάρτη της βιωσιμότητας.

Η παγκόσμια ευημερία οφείλει να είναι προτεραιότητα για όλους. Σε μια εποχή όπου είμαστε διασυνδεδεμένοι περισσότερο από ποτέ, η ευημερία των κρατών, των πολιτών και των επιχειρήσεων είναι αλληλοεξαρτώμενες και χρειάζεται μία ολιστική προσέγγιση για την επίτευξη του κοινού βιώσιμου αναπτυξιακού σκοπού. Επομένως, η βιώσιμη ανάπτυξη αποτελεί συλλογική ευθύνη και απαιτείται η συνεργασία όλων.

Οι προκλήσεις για τη βιωσιμότητα είναι σήμερα τέτοιες που εάν πρόκειται να πετύχουμε τους 17 Στόχους θα πρέπει ο χρηματοπιστωτικός τομέας να συνεισφέρει τόσο με τις πρακτικές του όσο και με το ειδικό του βάρος, ιδιαίτερα καθώς η συνέργεια δημοσίου και ιδιωτικού τομέα είναι απαραίτητη για τη χρηματοδότηση της πορείας προς ένα βιώσιμο μέλλον, που έχει μεν σημαντικό κόστος[2] αλλά και ανεκτίμητη αξία.

Στην πορεία αυτή υπάρχουν πολλαπλές προκλήσεις, καθώς για να πετύχουμε μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα χρειάζονται προσαρμογές των καθιερωμένων πρακτικών. Σε αυτή την κατεύθυνση, συστηματικά και με προοδευτικό ρυθμό, ξεκινώντας από τη δεκαετία του ’90,[3] ο ΟΗΕ μέσω του Finance Initiative του Προγράμματος Περιβάλλοντος (United Nations Environment Programme Finance Initiative – UNEP FI) θέτει αρχές αειφορίας στο πλαίσιο λειτουργίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος, της σύγχρονης τραπεζικής, ασφαλιστικής και επενδυτικής πρακτικής.

Τα μέλη του UNEP FI, στα οποία ανήκουν τρεις ελληνικές τράπεζες και ένα ελληνικό ίδρυμα ιδιωτικής ασφάλισης,[4] αναγνωρίζουν την ανάγκη για οικονομική ανάπτυξη συμβατή με την ανθρώπινη ευημερία και το φυσικό περιβάλλον, αλλά και τον κίνδυνο για το υψηλό κοινωνικό, περιβαλλοντικό και οικονομικό κόστος που ενέχεται εάν αυτή η συμβατότητα χαθεί. Αναγνωρίζουν επίσης πως η βιωσιμότητα συνδέεται ολοένα και περισσότερο με ανθρωπιστικά και κοινωνικά ζητήματα καθώς διευρύνεται η παγκόσμια περιβαλλοντική ατζέντα και καθώς η αλλαγή του κλίματος επιφέρει μεγαλύτερες προκλήσεις για την ανάπτυξη και την ασφάλεια.

Ο ρόλος του χρηματοοικονομικού τομέα μπορεί να είναι καταλυτικός σε αυτά τα ζητήματα, ιδιαίτερα στην προαγωγή της οικονομικής ανάπτυξης σε ισορροπία με την προστασία του περιβάλλοντος και την κοινωνική ευημερία. Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα μπορούν να συνεισφέρουν μέσα από τις δικές τους δραστηριότητες και επενδύσεις αλλά και μέσα από τη σχέση τους με άλλους οικονομικούς κλάδους και καταναλωτές. Ειδικότερα, ο τραπεζικός τομέας μπορεί και πρέπει να ηγηθεί της προσπάθειας για ένα βιώσιμο μέλλον μέσα από την κατεύθυνση κεφαλαίων σε δράσεις που αποφέρουν θετικά αποτελέσματα για την κοινωνία και την καθοδήγηση των πελατών του στην ορθή διαχείριση των κοινωνικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων.

Σε αυτό το πλαίσιο, τέθηκαν πρόσφατα σε εξάμηνη διαβούλευση από το UNEP FI οι Αρχές Υπεύθυνης Τραπεζικής,[5] οι οποίες διαμορφώθηκαν από 28 τράπεζες διεθνώς, μεταξύ των οποίων και η Τράπεζα Πειραιώς. Σκοπός είναι οι Αρχές αυτές να καθορίσουν τον ρόλο και τις ευθύνες του τραπεζικού τομέα στη διαμόρφωση ενός βιώσιμου μέλλοντος, ενώ οι τράπεζες που θα υπογράψουν τις Αρχές δεσμεύονται να ευθυγραμμίσουν τις εργασίες τους με τους στόχους της παγκόσμιας κοινότητας, όπως αυτοί παρουσιάζονται στους 17 Στόχους των Ηνωμένων Εθνών και τη Συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή.

Οι Αρχές, ως ένας τραπεζικός οδηγός στο δρόμο για τη βιώσιμη ανάπτυξη, θέτουν παγκόσμιους όρους αειφορίας, με στόχο τη δημιουργία αξίας τόσο για τους μετόχους όσο και για την κοινωνία. Σε αυτή την κατεύθυνση προσδιορίζουν τα κριτήρια για την υπεύθυνη και αειφόρο τραπεζική μέσα από την ολιστική εκτίμηση των κινδύνων και των ευκαιριών που πηγάζουν από τις δραστηριότητές των τραπεζών. Παράλληλα, οι Αρχές ενθαρρύνουν τις τράπεζες να θέσουν στόχους αειφορίας και διαφάνειας, να ελέγχουν και να υπολογίζουν την επίδραση των χρηματοδοτήσεών τους και να δημοσιοποιούν τον αντίκτυπό τους, θετικό ή αρνητικό, στην κοινωνία και το περιβάλλον. Τέλος, οι Αρχές αναδεικνύουν το σημαντικό ρόλο της συνεργασίας με τους πελάτες και τους εμπλεκόμενους φορείς, ενώ μέσα από την υιοθέτησή τους διασφαλίζουν ότι οι τράπεζες θα εφαρμόσουν τις δεσμεύσεις τους με υπευθυνότητα και αποτελεσματικότητα.

Οι Αρχές Υπεύθυνης Τραπεζικής έρχονται να προσεγγίσουν μια σειρά σύγχρονων προκλήσεων στο δρόμο για ένα βιώσιμο μέλλον:

Η 1η Αρχή, την ευθυγράμμιση με τους στόχους της παγκόσμιας κοινότητας και την υιοθέτηση των Στόχων των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη από τον τραπεζικό κλάδο.

Η 2η Αρχή, την αύξηση του θετικού, μείωση του αρνητικού αντίκτυπου και διαχείριση των κινδύνων για τους ανθρώπους και το περιβάλλον που εκπορεύονται από τις δράσεις, τα προϊόντα και τις υπηρεσίες των τραπεζών.

Η 3η Αρχή, την υπεύθυνη συνεργασία με τους πελάτες με στόχο την ενθάρρυνση πρακτικών που προάγουν την ευημερία για τις τρέχουσες αλλά και τις μελλοντικές γενιές και την ανάγκη ευρύτερης συμμετοχής του κοινού στην επίτευξη των στόχων της βιωσιμότητας.

Η 4η Αρχή, τη διαβούλευση και ουσιαστική συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για την υλοποίηση των στόχων της παγκόσμιας κοινότητας.

Η 5η Αρχή, τη διακυβέρνηση σε πλαίσιο υπεύθυνης διαχείρισης των τραπεζικών εργασιών και τη θέσπιση και δημοσιοποίηση στόχων σε τομείς μέγιστης θετικής ή και αρνητικής επιρροής.

Η 6η αρχή, τη διαφάνεια, τον έλεγχο και τη λογοδοσία σχετικά με τις θετικές και αρνητικές επιπτώσεις της δραστηριότητας των τραπεζών και τη συνολική συνεισφορά τους στους στόχους της παγκόσμιας κοινότητας.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Τράπεζα της Ελλάδος στηρίζει ολόθερμα τις Αρχές της Υπεύθυνης Τραπεζικής και μέσα από το ρόλο της, ως κεντρική τράπεζα της χώρας, προτρέπει όλες τις τράπεζες να τις υιοθετήσουν και να θέσουν φιλόδοξους στόχους.

Στην ίδια κατεύθυνση, η ίδια η Τράπεζα της Ελλάδος, επιλέγει και επενδύει σε ένα σημαντικό στόχο της παγκόσμιας κοινότητας, τον Στόχο 13 για τη βιώσιμη ανάπτυξη των Ηνωμένων Εθνών, δηλαδή στη δράση για το κλίμα, τη στιγμή που η περιβαλλοντική πρόκληση είναι σημαντικότερη από ποτέ.[6]

Ο Στόχος 13, είναι ένας στόχος οριζόντιος, τα οφέλη του οποίου συμβάλλουν στην επίτευξη όλων των άλλων. Έτσι, τα τελευταία δέκα χρόνια η Τράπεζα της Ελλάδος συμμετέχει ενεργά στην έρευνα, τον εμπεριστατωμένο διάλογο και την παροχή επιστημονικής τεκμηρίωσης μέσω των δράσεων της διεπιστημονικής Επιτροπής για τη Μελέτη των Επιπτώσεων της Κλιματικής Αλλαγής (ΕΜΕΚΑ), ώστε να δημιουργήσει τις απαραίτητες συνθήκες για την άσκηση της σχετικής πολιτικής, καταδεικνύοντας τους κινδύνους και τις ευκαιρίες που απορρέουν από την μεταβολή του κλίματος.

Η Τράπεζα της Ελλάδος είναι από τις πρώτες κεντρικές τράπεζες που ασχολήθηκαν ενεργά με το θέμα της κλιματικής αλλαγής, συστήνοντας την ΕΜΕΚΑ το 2009. Έκτοτε, οι μελέτες μας έχουν δείξει πως η κλιματική αλλαγή πρέπει να αποτελεί βασικό και οριζόντιο κριτήριο στη χάραξη της πολιτικής, καθώς επηρεάζει σχεδόν όλους τους τομείς της ελληνικής οικονομίας.

Το περιβάλλον, τα οικοσυστημικά αγαθά και οι υπηρεσίες αποτελούν τη βάση της παγκόσμιας οικονομίας. Η αναγνώριση της αξίας τους, η εκτίμησή τους και η σύνδεσή τους με οικονομικούς δείκτες προωθούν τη βιώσιμη αξιοποίηση των φυσικών πόρων και της διαχείρισης των φυσικών συστημάτων, μέσα στο πλαίσιο της αειφορίας. Στην ΕΜΕΚΑ, οικονομολόγοι του περιβάλλοντος και της ενέργειας σε συνεργασία με κλιματολόγους, φυσικούς, γεωπόνους, βιολόγους, μηχανικούς και κοινωνικούς επιστήμονες, εκπονούν μελέτες που αξιολογούν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην ελληνική οικονομία, αναλύουν τις οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα, αναδεικνύουν ευκαιρίες και προτείνουν τρόπους προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας προς βιώσιμα μοντέλα ανάπτυξης.

Παράλληλα, η κλιματική αλλαγή δημιουργεί σημαντικές προκλήσεις για την άσκηση της οικονομικής πολιτικής. Σε αυτή την κατεύθυνση, η νέα έκδοση της ΕΜΕΚΑ που παρουσιάστηκε στο τέλος του 2018, “The economics of climate change”, παρέχει μια ολοκληρωμένη ανασκόπηση των τελευταίων εξελίξεων των οικονομικών της κλιματικής αλλαγής, με εστίαση στο σχεδιασμό της οικονομικής πολιτικής που αποσκοπεί στον έλεγχο της κλιματικής εξωτερικότητας, δηλαδή των αρνητικών εξωτερικών επιπτώσεων στην παγκόσμια ευημερία που έχει η ανάπτυξη όταν για παράδειγμα αυτή βασίζεται σε βλαπτικές για το παγκόσμιο περιβάλλον διαδικασίες, όπως οι εκπομπές θερμοκηπικών αερίων. Στην περίπτωση αυτή, πολιτικές μετριασμού της κλιματικής αλλαγής, παραδείγματος χάριν ο φόρος επί των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και τα συστήματα εμπορίας εκπομπών, επιχειρούν να διορθώσουν αυτές τις αστοχίες και να βοηθήσουν τη μετάβαση σε μία οικονομία χαμηλών εκπομπών.

Η έρευνα της ΕΜΕΚΑ θέτει επίσης τα θεμέλια για τη μελέτη του ρόλου της νομισματικής πολιτικής κάτω από συνθήκες υπερθέρμανσης του πλανήτη και για τη διερεύνηση της σχέσης μεταξύ νομισματικής πολιτικής και κλιματικής αλλαγής. Παρόλο που η νομισματική πολιτική δεν είναι το πρωτεύον μέσο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής σε σύγκριση με τη δημοσιονομική, την περιβαλλοντική και την διαρθρωτική πολιτική, υπάρχει περιθώριο για τις κεντρικές τράπεζες και τις εποπτικές αρχές να ξανασκεφτούν το ρόλο τους στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής.

Η αποτίμηση των κλιματικών κινδύνων και των κινδύνων που σχετίζονται με τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα, η διαχείριση και οι επιπτώσεις σε περιουσιακά στοιχεία, τα οποία σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα θα παραμείνουν αδρανή (stranded assets), η ορθή τιμολόγηση της περιουσίας με τη συνεκτίμηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και η πιθανή υιοθέτηση μιας νομισματικής πολιτικής «πράσινης» ποσοτικής χαλάρωσης είναι όλες λειτουργίες που σχετίζονται με το ρόλο των κεντρικών τραπεζών υπό συνθήκες κλιματικής αλλαγής – και η νέα αυτή έρευνα της Τράπεζας της Ελλάδος φιλοδοξεί να αποτελέσει τη βάση για τον διάλογο πάνω σε αυτά τα ζητήματα.

Κλείνοντας, συγχαίρω και από το βήμα αυτό την Τράπεζα Πειραιώς για τη συμβολή και τη συμμετοχή της στην εξαιρετικά σημαντική πρωτοβουλία της σύνταξης των Αρχών Υπεύθυνης Τραπεζικής, τις οποίες ευελπιστώ πως θα υιοθετήσουν έμπρακτα όλα τα τραπεζικά ιδρύματα.

[1] Σύμφωνα με το Earth Overshoot Day 2018, διαθέσιμο στη διεύθυνση https://www.overshootday.org/newsroom/press-release-july-2018-english

[2] Σύμφωνα με το United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD) η επίτευξη των στόχων της βιώσιμης ανάπτυξης θα κοστίσει από 5 έως 7 τρισεκ. δολάρια το χρόνο.

[3] UNEP Finance Initiative Background http://www.unepfi.org/about/background/

[4] http://www.unepfi.org/members/, τα ιδρύματα είναι η Alpha Bank, η Eurobank, η Τράπεζα Πειραιώς και η Interamerican.

[5] Οι Αρχές όπως παρουσιάζονται σε μετάφραση στην ιστοσελίδα της Τράπεζας Πειραιώς. Αρχή 1: Ευθυγράμμιση (Alignment) «Θα ευθυγραμμίσουμε την εταιρική μας στρατηγική έτσι ώστε να συμβάλλει στην κάλυψη των αναγκών των ατόμων και στους στόχους της κοινωνίας όπως αυτοί εκφράζονται στους 17 Στόχους για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (Ηνωμένα Έθνη), στη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα και στα σχετικά εθνικά και περιφερειακά θεσμικά πλαίσια». Αρχή 2: Αντίκτυπος (Impact) «Θα αυξάνουμε συνεχώς το θετικό αντίκτυπο μειώνοντας ταυτόχρονα το αρνητικό, και θα διαχειριζόμαστε τους κινδύνους για τους ανθρώπους και το περιβάλλον από τις δραστηριότητες, τα προϊόντα και τις υπηρεσίες μας». Αρχή 3: Πελάτες (Clients and Customers) «Θα εργαζόμαστε με υπευθυνότητα μαζί με τους πελάτες μας ώστε να ενθαρρύνουμε τις αειφόρες πρακτικές και να υποστηρίζουμε τις οικονομικές δραστηριότητας που δημιουργούν ευημερία για τη σημερινή και τις επόμενες γενεές». Αρχή 4: Ενδιαφερόμενα Μέρη (Stakeholders) «Θα συμβουλεύουμε, θα ενθαρρύνουμε και θα συνεργαζόμαστε υπεύθυνα με τα ενδιαφερόμενα μέρη για την επίτευξη των στόχων της κοινωνίας». Αρχή 5: Διακυβέρνηση και θέσπιση στόχων (Governance and Target Setting) «Θα υλοποιήσουμε στην πράξη τη δέσμευσή μας στις Αρχές αυτές μέσα από την αποτελεσματική διακυβέρνηση και τη δημιουργία κουλτούρας Υπεύθυνης Τραπεζικής. Θα ανακοινώνουμε τους στόχους που σχετίζονται με τις σημαντικότερες θετικές επιπτώσεις από τις δραστηριότητές μας». Αρχή 6: Διαφάνεια και Λογοδοσία (transparency and Accountability) «Θα επανεξετάζουμε σε περιοδική βάση την ενσωμάτωση των Αρχών και θα ενημερώνουμε, για τις θετικές και αρνητικές επιπτώσεις από τις δραστηριότητές μας καθώς και για το βαθμό συνεισφοράς μας στην επίτευξη των στόχων της κοινωνίας». Διαθέσιμες στο http://www.greenbanking.gr/el/News/Piraeus-Bank-unep-fi.aspx

[6] Σύμφωνα με την έκθεση του World Economic Forum για το 2018, οι τρεις, μεταξύ των πέντε σοβαρότερων κινδύνων παγκοσμίως, είναι περιβαλλοντικοί και όλοι τους σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή. Οι κίνδυνοι είναι τα ακραία καιρικά φαινόμενα (1), μεγάλες φυσικές καταστροφές (2) και αποτυχία του μετριασμού και της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή (3). Από το World Economic Forum, The Global Risks Report 2018, 13th Edition, διαθέσιμο στη διεύθυνση: http://wef.ch/risks2018

 

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΟΥΡΝΑΡΑ

Είναι χαρά μου να βρίσκομαι σήμερα κοντά σας και να μοιραστώ τις σκέψεις μου για ένα βιώσιμο μέλλον, τη στιγμή που το κόστος της οικονομικής ανάπτυξης για την κοινωνία και το περιβάλλον αυξάνει όλο και περισσότερο. Είναι ενδεικτικό πως, και για τη φετινή χρονιά, τους πρώτους επτά μήνες[1] εξαντλήσαμε όλους τους φυσικούς πόρους που μπορούν να ανανεώνουν τα οικοσυστήματα σε χρονικό διάστημα ενός έτους. Επομένως, ο επαναπροσδιορισμός της έννοιας της οικονομικής ανάπτυξης σε ένα πλαίσιο βιωσιμότητας είναι κρίσιμος για την πορεία μας στο μέλλον.

Τα Ηνωμένα Έθνη εξαρτούν το βιώσιμο μέλλον από την επίτευξη 17 Στόχων έως το 2030 (United Nations Sustainable Development Goals – SDGs). Πιο συγκεκριμένα, στόχοι όπως η εξάλειψη της φτώχειας και της πείνας, η ποιοτική εκπαίδευση, η ισότητα, η αξιοπρεπής εργασία, η πρόσβαση σε καθαρό νερό και ενέργεια, η δικαιοσύνη, οι ισχυροί θεσμοί, η οικονομική ανάπτυξη και οι δράσεις για το περιβάλλον έχουν καίρια θέση στον οδικό χάρτη της βιωσιμότητας.

Η παγκόσμια ευημερία οφείλει να είναι προτεραιότητα για όλους. Σε μια εποχή όπου είμαστε διασυνδεδεμένοι περισσότερο από ποτέ, η ευημερία των κρατών, των πολιτών και των επιχειρήσεων είναι αλληλοεξαρτώμενες και χρειάζεται μία ολιστική προσέγγιση για την επίτευξη του κοινού βιώσιμου αναπτυξιακού σκοπού. Επομένως, η βιώσιμη ανάπτυξη αποτελεί συλλογική ευθύνη και απαιτείται η συνεργασία όλων.

Οι προκλήσεις για τη βιωσιμότητα είναι σήμερα τέτοιες που εάν πρόκειται να πετύχουμε τους 17 Στόχους θα πρέπει ο χρηματοπιστωτικός τομέας να συνεισφέρει τόσο με τις πρακτικές του όσο και με το ειδικό του βάρος, ιδιαίτερα καθώς η συνέργεια δημοσίου και ιδιωτικού τομέα είναι απαραίτητη για τη χρηματοδότηση της πορείας προς ένα βιώσιμο μέλλον, που έχει μεν σημαντικό κόστος[2] αλλά και ανεκτίμητη αξία.

Στην πορεία αυτή υπάρχουν πολλαπλές προκλήσεις, καθώς για να πετύχουμε μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα χρειάζονται προσαρμογές των καθιερωμένων πρακτικών. Σε αυτή την κατεύθυνση, συστηματικά και με προοδευτικό ρυθμό, ξεκινώντας από τη δεκαετία του ’90,[3] ο ΟΗΕ μέσω του Finance Initiative του Προγράμματος Περιβάλλοντος (United Nations Environment Programme Finance Initiative – UNEP FI) θέτει αρχές αειφορίας στο πλαίσιο λειτουργίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος, της σύγχρονης τραπεζικής, ασφαλιστικής και επενδυτικής πρακτικής.

Τα μέλη του UNEP FI, στα οποία ανήκουν τρεις ελληνικές τράπεζες και ένα ελληνικό ίδρυμα ιδιωτικής ασφάλισης,[4] αναγνωρίζουν την ανάγκη για οικονομική ανάπτυξη συμβατή με την ανθρώπινη ευημερία και το φυσικό περιβάλλον, αλλά και τον κίνδυνο για το υψηλό κοινωνικό, περιβαλλοντικό και οικονομικό κόστος που ενέχεται εάν αυτή η συμβατότητα χαθεί. Αναγνωρίζουν επίσης πως η βιωσιμότητα συνδέεται ολοένα και περισσότερο με ανθρωπιστικά και κοινωνικά ζητήματα καθώς διευρύνεται η παγκόσμια περιβαλλοντική ατζέντα και καθώς η αλλαγή του κλίματος επιφέρει μεγαλύτερες προκλήσεις για την ανάπτυξη και την ασφάλεια.

Ο ρόλος του χρηματοοικονομικού τομέα μπορεί να είναι καταλυτικός σε αυτά τα ζητήματα, ιδιαίτερα στην προαγωγή της οικονομικής ανάπτυξης σε ισορροπία με την προστασία του περιβάλλοντος και την κοινωνική ευημερία. Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα μπορούν να συνεισφέρουν μέσα από τις δικές τους δραστηριότητες και επενδύσεις αλλά και μέσα από τη σχέση τους με άλλους οικονομικούς κλάδους και καταναλωτές. Ειδικότερα, ο τραπεζικός τομέας μπορεί και πρέπει να ηγηθεί της προσπάθειας για ένα βιώσιμο μέλλον μέσα από την κατεύθυνση κεφαλαίων σε δράσεις που αποφέρουν θετικά αποτελέσματα για την κοινωνία και την καθοδήγηση των πελατών του στην ορθή διαχείριση των κοινωνικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων.

Σε αυτό το πλαίσιο, τέθηκαν πρόσφατα σε εξάμηνη διαβούλευση από το UNEP FI οι Αρχές Υπεύθυνης Τραπεζικής,[5] οι οποίες διαμορφώθηκαν από 28 τράπεζες διεθνώς, μεταξύ των οποίων και η Τράπεζα Πειραιώς. Σκοπός είναι οι Αρχές αυτές να καθορίσουν τον ρόλο και τις ευθύνες του τραπεζικού τομέα στη διαμόρφωση ενός βιώσιμου μέλλοντος, ενώ οι τράπεζες που θα υπογράψουν τις Αρχές δεσμεύονται να ευθυγραμμίσουν τις εργασίες τους με τους στόχους της παγκόσμιας κοινότητας, όπως αυτοί παρουσιάζονται στους 17 Στόχους των Ηνωμένων Εθνών και τη Συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή.

Οι Αρχές, ως ένας τραπεζικός οδηγός στο δρόμο για τη βιώσιμη ανάπτυξη, θέτουν παγκόσμιους όρους αειφορίας, με στόχο τη δημιουργία αξίας τόσο για τους μετόχους όσο και για την κοινωνία. Σε αυτή την κατεύθυνση προσδιορίζουν τα κριτήρια για την υπεύθυνη και αειφόρο τραπεζική μέσα από την ολιστική εκτίμηση των κινδύνων και των ευκαιριών που πηγάζουν από τις δραστηριότητές των τραπεζών. Παράλληλα, οι Αρχές ενθαρρύνουν τις τράπεζες να θέσουν στόχους αειφορίας και διαφάνειας, να ελέγχουν και να υπολογίζουν την επίδραση των χρηματοδοτήσεών τους και να δημοσιοποιούν τον αντίκτυπό τους, θετικό ή αρνητικό, στην κοινωνία και το περιβάλλον. Τέλος, οι Αρχές αναδεικνύουν το σημαντικό ρόλο της συνεργασίας με τους πελάτες και τους εμπλεκόμενους φορείς, ενώ μέσα από την υιοθέτησή τους διασφαλίζουν ότι οι τράπεζες θα εφαρμόσουν τις δεσμεύσεις τους με υπευθυνότητα και αποτελεσματικότητα.

Οι Αρχές Υπεύθυνης Τραπεζικής έρχονται να προσεγγίσουν μια σειρά σύγχρονων προκλήσεων στο δρόμο για ένα βιώσιμο μέλλον:

Η 1η Αρχή, την ευθυγράμμιση με τους στόχους της παγκόσμιας κοινότητας και την υιοθέτηση των Στόχων των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη από τον τραπεζικό κλάδο.

Η 2η Αρχή, την αύξηση του θετικού, μείωση του αρνητικού αντίκτυπου και διαχείριση των κινδύνων για τους ανθρώπους και το περιβάλλον που εκπορεύονται από τις δράσεις, τα προϊόντα και τις υπηρεσίες των τραπεζών.

Η 3η Αρχή, την υπεύθυνη συνεργασία με τους πελάτες με στόχο την ενθάρρυνση πρακτικών που προάγουν την ευημερία για τις τρέχουσες αλλά και τις μελλοντικές γενιές και την ανάγκη ευρύτερης συμμετοχής του κοινού στην επίτευξη των στόχων της βιωσιμότητας.

Η 4η Αρχή, τη διαβούλευση και ουσιαστική συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για την υλοποίηση των στόχων της παγκόσμιας κοινότητας.

Η 5η Αρχή, τη διακυβέρνηση σε πλαίσιο υπεύθυνης διαχείρισης των τραπεζικών εργασιών και τη θέσπιση και δημοσιοποίηση στόχων σε τομείς μέγιστης θετικής ή και αρνητικής επιρροής.

Η 6η αρχή, τη διαφάνεια, τον έλεγχο και τη λογοδοσία σχετικά με τις θετικές και αρνητικές επιπτώσεις της δραστηριότητας των τραπεζών και τη συνολική συνεισφορά τους στους στόχους της παγκόσμιας κοινότητας.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Τράπεζα της Ελλάδος στηρίζει ολόθερμα τις Αρχές της Υπεύθυνης Τραπεζικής και μέσα από το ρόλο της, ως κεντρική τράπεζα της χώρας, προτρέπει όλες τις τράπεζες να τις υιοθετήσουν και να θέσουν φιλόδοξους στόχους.

Στην ίδια κατεύθυνση, η ίδια η Τράπεζα της Ελλάδος, επιλέγει και επενδύει σε ένα σημαντικό στόχο της παγκόσμιας κοινότητας, τον Στόχο 13 για τη βιώσιμη ανάπτυξη των Ηνωμένων Εθνών, δηλαδή στη δράση για το κλίμα, τη στιγμή που η περιβαλλοντική πρόκληση είναι σημαντικότερη από ποτέ.[6]

Ο Στόχος 13, είναι ένας στόχος οριζόντιος, τα οφέλη του οποίου συμβάλλουν στην επίτευξη όλων των άλλων. Έτσι, τα τελευταία δέκα χρόνια η Τράπεζα της Ελλάδος συμμετέχει ενεργά στην έρευνα, τον εμπεριστατωμένο διάλογο και την παροχή επιστημονικής τεκμηρίωσης μέσω των δράσεων της διεπιστημονικής Επιτροπής για τη Μελέτη των Επιπτώσεων της Κλιματικής Αλλαγής (ΕΜΕΚΑ), ώστε να δημιουργήσει τις απαραίτητες συνθήκες για την άσκηση της σχετικής πολιτικής, καταδεικνύοντας τους κινδύνους και τις ευκαιρίες που απορρέουν από την μεταβολή του κλίματος.

Η Τράπεζα της Ελλάδος είναι από τις πρώτες κεντρικές τράπεζες που ασχολήθηκαν ενεργά με το θέμα της κλιματικής αλλαγής, συστήνοντας την ΕΜΕΚΑ το 2009. Έκτοτε, οι μελέτες μας έχουν δείξει πως η κλιματική αλλαγή πρέπει να αποτελεί βασικό και οριζόντιο κριτήριο στη χάραξη της πολιτικής, καθώς επηρεάζει σχεδόν όλους τους τομείς της ελληνικής οικονομίας.

Το περιβάλλον, τα οικοσυστημικά αγαθά και οι υπηρεσίες αποτελούν τη βάση της παγκόσμιας οικονομίας. Η αναγνώριση της αξίας τους, η εκτίμησή τους και η σύνδεσή τους με οικονομικούς δείκτες προωθούν τη βιώσιμη αξιοποίηση των φυσικών πόρων και της διαχείρισης των φυσικών συστημάτων, μέσα στο πλαίσιο της αειφορίας. Στην ΕΜΕΚΑ, οικονομολόγοι του περιβάλλοντος και της ενέργειας σε συνεργασία με κλιματολόγους, φυσικούς, γεωπόνους, βιολόγους, μηχανικούς και κοινωνικούς επιστήμονες, εκπονούν μελέτες που αξιολογούν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην ελληνική οικονομία, αναλύουν τις οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα, αναδεικνύουν ευκαιρίες και προτείνουν τρόπους προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας προς βιώσιμα μοντέλα ανάπτυξης.

Παράλληλα, η κλιματική αλλαγή δημιουργεί σημαντικές προκλήσεις για την άσκηση της οικονομικής πολιτικής. Σε αυτή την κατεύθυνση, η νέα έκδοση της ΕΜΕΚΑ που παρουσιάστηκε στο τέλος του 2018, “The economics of climate change”, παρέχει μια ολοκληρωμένη ανασκόπηση των τελευταίων εξελίξεων των οικονομικών της κλιματικής αλλαγής, με εστίαση στο σχεδιασμό της οικονομικής πολιτικής που αποσκοπεί στον έλεγχο της κλιματικής εξωτερικότητας, δηλαδή των αρνητικών εξωτερικών επιπτώσεων στην παγκόσμια ευημερία που έχει η ανάπτυξη όταν για παράδειγμα αυτή βασίζεται σε βλαπτικές για το παγκόσμιο περιβάλλον διαδικασίες, όπως οι εκπομπές θερμοκηπικών αερίων. Στην περίπτωση αυτή, πολιτικές μετριασμού της κλιματικής αλλαγής, παραδείγματος χάριν ο φόρος επί των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και τα συστήματα εμπορίας εκπομπών, επιχειρούν να διορθώσουν αυτές τις αστοχίες και να βοηθήσουν τη μετάβαση σε μία οικονομία χαμηλών εκπομπών.

Η έρευνα της ΕΜΕΚΑ θέτει επίσης τα θεμέλια για τη μελέτη του ρόλου της νομισματικής πολιτικής κάτω από συνθήκες υπερθέρμανσης του πλανήτη και για τη διερεύνηση της σχέσης μεταξύ νομισματικής πολιτικής και κλιματικής αλλαγής. Παρόλο που η νομισματική πολιτική δεν είναι το πρωτεύον μέσο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής σε σύγκριση με τη δημοσιονομική, την περιβαλλοντική και την διαρθρωτική πολιτική, υπάρχει περιθώριο για τις κεντρικές τράπεζες και τις εποπτικές αρχές να ξανασκεφτούν το ρόλο τους στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής.

Η αποτίμηση των κλιματικών κινδύνων και των κινδύνων που σχετίζονται με τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα, η διαχείριση και οι επιπτώσεις σε περιουσιακά στοιχεία, τα οποία σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα θα παραμείνουν αδρανή (stranded assets), η ορθή τιμολόγηση της περιουσίας με τη συνεκτίμηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και η πιθανή υιοθέτηση μιας νομισματικής πολιτικής «πράσινης» ποσοτικής χαλάρωσης είναι όλες λειτουργίες που σχετίζονται με το ρόλο των κεντρικών τραπεζών υπό συνθήκες κλιματικής αλλαγής – και η νέα αυτή έρευνα της Τράπεζας της Ελλάδος φιλοδοξεί να αποτελέσει τη βάση για τον διάλογο πάνω σε αυτά τα ζητήματα.

Κλείνοντας, συγχαίρω και από το βήμα αυτό την Τράπεζα Πειραιώς για τη συμβολή και τη συμμετοχή της στην εξαιρετικά σημαντική πρωτοβουλία της σύνταξης των Αρχών Υπεύθυνης Τραπεζικής, τις οποίες ευελπιστώ πως θα υιοθετήσουν έμπρακτα όλα τα τραπεζικά ιδρύματα.

[1] Σύμφωνα με το Earth Overshoot Day 2018, διαθέσιμο στη διεύθυνση https://www.overshootday.org/newsroom/press-release-july-2018-english

[2] Σύμφωνα με το United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD) η επίτευξη των στόχων της βιώσιμης ανάπτυξης θα κοστίσει από 5 έως 7 τρισεκ. δολάρια το χρόνο.

[3] UNEP Finance Initiative Background http://www.unepfi.org/about/background/

[4] http://www.unepfi.org/members/, τα ιδρύματα είναι η Alpha Bank, η Eurobank, η Τράπεζα Πειραιώς και η Interamerican.

[5] Οι Αρχές όπως παρουσιάζονται σε μετάφραση στην ιστοσελίδα της Τράπεζας Πειραιώς. Αρχή 1: Ευθυγράμμιση (Alignment) «Θα ευθυγραμμίσουμε την εταιρική μας στρατηγική έτσι ώστε να συμβάλλει στην κάλυψη των αναγκών των ατόμων και στους στόχους της κοινωνίας όπως αυτοί εκφράζονται στους 17 Στόχους για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (Ηνωμένα Έθνη), στη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα και στα σχετικά εθνικά και περιφερειακά θεσμικά πλαίσια». Αρχή 2: Αντίκτυπος (Impact) «Θα αυξάνουμε συνεχώς το θετικό αντίκτυπο μειώνοντας ταυτόχρονα το αρνητικό, και θα διαχειριζόμαστε τους κινδύνους για τους ανθρώπους και το περιβάλλον από τις δραστηριότητες, τα προϊόντα και τις υπηρεσίες μας». Αρχή 3: Πελάτες (Clients and Customers) «Θα εργαζόμαστε με υπευθυνότητα μαζί με τους πελάτες μας ώστε να ενθαρρύνουμε τις αειφόρες πρακτικές και να υποστηρίζουμε τις οικονομικές δραστηριότητας που δημιουργούν ευημερία για τη σημερινή και τις επόμενες γενεές». Αρχή 4: Ενδιαφερόμενα Μέρη (Stakeholders) «Θα συμβουλεύουμε, θα ενθαρρύνουμε και θα συνεργαζόμαστε υπεύθυνα με τα ενδιαφερόμενα μέρη για την επίτευξη των στόχων της κοινωνίας». Αρχή 5: Διακυβέρνηση και θέσπιση στόχων (Governance and Target Setting) «Θα υλοποιήσουμε στην πράξη τη δέσμευσή μας στις Αρχές αυτές μέσα από την αποτελεσματική διακυβέρνηση και τη δημιουργία κουλτούρας Υπεύθυνης Τραπεζικής. Θα ανακοινώνουμε τους στόχους που σχετίζονται με τις σημαντικότερες θετικές επιπτώσεις από τις δραστηριότητές μας». Αρχή 6: Διαφάνεια και Λογοδοσία (transparency and Accountability) «Θα επανεξετάζουμε σε περιοδική βάση την ενσωμάτωση των Αρχών και θα ενημερώνουμε, για τις θετικές και αρνητικές επιπτώσεις από τις δραστηριότητές μας καθώς και για το βαθμό συνεισφοράς μας στην επίτευξη των στόχων της κοινωνίας». Διαθέσιμες στο http://www.greenbanking.gr/el/News/Piraeus-Bank-unep-fi.aspx

[6] Σύμφωνα με την έκθεση του World Economic Forum για το 2018, οι τρεις, μεταξύ των πέντε σοβαρότερων κινδύνων παγκοσμίως, είναι περιβαλλοντικοί και όλοι τους σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή. Οι κίνδυνοι είναι τα ακραία καιρικά φαινόμενα (1), μεγάλες φυσικές καταστροφές (2) και αποτυχία του μετριασμού και της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή (3). Από το World Economic Forum, The Global Risks Report 2018, 13th Edition, διαθέσιμο στη διεύθυνση: http://wef.ch/risks2018